Τo πρόγραμμα έχει λάβει την έγκριση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής για την εφαρμογή του κατά τη σχολική χρονιά 2019-2020.

«Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία»

«100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή»

 

 

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων «Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία», συμμετέχει στις εκδηλώσεις μνήμης για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή με εκπαιδευτικές δράσεις, ομιλίες, προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών και μια έκθεση ειδικά σχεδιασμένη για μαθητές και εκπαιδευτικούς!

 

Διαδραστικό χρονολόγιο 

«Χρονολόγιο για τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας»

Στο χρονολόγιο “Αποκατάστασης Προσφύγων και Προσφυγικής Μνήμης” περιγράφονται τα γεγονότα-σταθμοί μιας περιόδου από το 1914 και τους πρώτους διωγμούς ελληνικών πληθυσμών από τη Ανατολική Θράκη, έως και το 1987 και την πληρωμή των χρεών των αστών προσφύγων από το ελληνικό κράτος. Την ιστορική έρευνα πραγματοποίησε ο ιστορικός Γιάννης Γκλαβίνας που επιμελήθηκε και τα κείμενα. Η επιλογή φωτογραφιών έγινε από το αρχείο της ΕΡΤ, το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών και τη βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κονγκρέσου, και προβάλλονται κατόπιν ευγενικής παραχώρησής τους. Το Χρονολόγιο θα μείνει αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Προγράμματος καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και θα είναι προσβάσιμο από μαθητές και εκπαιδευτικούς ή οποιονδήποτε αναζητά σχετικές πηγές.

 

«Θυμάμαι το ‘22» Έκθεση για μαθητές και εκπαιδευτικούς

18 Μαΐου – 15 Οκτωβρίου στο Βιομηχανικό Μουσείου Φωταερίου

Έκθεση στους χώρους του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου, με προφορικές μαρτυρίες προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα. Ανθρώπινες ιστορίες ενός σημαντικού κεφαλαίου της σύγχρονης ιστορίας της χώρας μας ζωντανεύουν με τη φωνή μαθητών και μαθητριών της Αθήνας. Οι ηχογραφημένες προφορικές μαρτυρίες, θα παρουσιαστούν σε σειρά podcast (ηχητικών επεισοδίων) και θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του προγράμματος.

Η έκθεση συνδιοργανώνεται με το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου.

Το υλικό αποτελεί ευγενική παραχώρηση από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.

Ομιλίες & προβολές 

Επιπλέον δράσεις και ομιλίες από ιστορικούς στην Τεχνόπολη για μαθητές και εκπαιδευτικούς, καθώς και προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών σχετικών με τη Μικρασιατική Καταστροφή.

 

Ομιλία του εκπαιδευτικού Ανδρέα Μπαλτά  «Ο αθλητισμός των προσφύγων της Μικράς Ασίας» και προβολή της ταινίας «1968» του Τάσου Μπουλμέτη

22 Μαρτίου, 10:00-13:00 στο Αμφιθέατρο «Μιλτιάδης Έβερτ»

Σκοπός της ομιλίας είναι η ενημέρωση των μαθητών για τον αθλητισμό των προσφύγων της Μ. Ασίας, ως στοιχείου της κουλτούρας και της ταυτότητάς τους. Μέσα από μια αναδρομή στις κοσμοπολίτικες πόλεις της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης κ.λπ., παρουσιάζονται τα αθλητικά σωματεία και τα αθλήματα των Ελλήνων αυτών των πόλεων, η σχέση του αθλητισμού των Μικρασιατών με την εκπαίδευση και η σύνδεσή του με την αρχαία Ελλάδα. Μετά το 1922, οι πρόσφυγες της Μ. Ασίας και της Πόλης μεταφέρουν στον ελλαδικό χώρο την αθλητική τους κουλτούρα και ιδρύουν εκατοντάδες αθλητικά σωματεία. Οι μαθητές θα ενημερωθούν για το ρόλο αυτών των σωματείων ως φορέων διάδοσης της μνήμης της Μ. Ασίας και ως χώρων κοινωνικοποίησης των μελών της προσφυγικής νεολαίας. Για το σκοπό αυτό, παρουσιάζονται οι επωνυμίες, τα σύμβολα και τα χρώματα των συλλόγων, καθώς επίσης τα αθλήματα, οι τόποι άθλησης και οι μορφές δημόσιας κοινωνικότητας που αναπτύσσουν. Ως κατακλείδα, τονίζεται ο ρόλος που διαδραματίζει ο αθλητισμός για τους πρόσφυγες και την ομαλή τους ένταξη σε μια κοινωνία υποδοχής. Μεταβαίνοντας στο παρόν, αναδεικνύουμε τις προσπάθειες που γίνονται ανά τον κόσμο για την ομαλή ενσωμάτωση των σύγχρονων προσφύγων στις κοινωνίες, μέσα από τον αθλητισμό, προβάλλοντας διάφορες πρωτοβουλίες και παραδείγματα καλών πρακτικών, όπως π.χ. τη συγκρότηση της προσφυγικής ολυμπιακής ομάδας κ.λπ.

«Από τις δυο πλευρές του Αιγαίου: Διωγμός και Ανταλλαγή πληθυσμών, Ελλάδα- Τουρκία, 1922-1924»

7 Απριλίου, 18:00-21:00 στο Αμφιθέατρο «Μιλτιάδης Έβερτ»

Της προβολής θα προηγηθεί μια σύντομη ομιλία του ιστορικού και καθηγητή ιστορίας Αλέξανδρου Κιτροέφ.

Είσοδος δωρεάν. Για να δηλώσετε συμμετοχή στην εκδήλωση: https://forms.gle/hcR9AdGaFUuEcLKL7

Το ντοκιμαντέρ «Από τις δύο πλευρές του Αιγαίου» σχετικά με το Διωγμό και την Ανταλλαγή των πληθυσμών της Τουρκίας και της Ελλάδας το 1922-1924, φέρνει πίσω στο κοινό άγνωστες εικόνες ξεχασμένες σε «κλειστά» αρχεία από την Αμερική και την Ευρώπη. Ιστορικοί από την Αμερική, την Ευρώπη, την Ελλάδα και την Τουρκία, μιλούν για την μεγάλη Ιστορία ενώ πρόσφυγες, πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς, και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου, αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες. Οι οικογενειακές μικροιστορίες εκτυλίσσονται στα παράλια της Μικράς Ασίας, στον Πόντο και την Καππαδοκία, αλλά και τη βόρειο Ελλάδα και την Κρήτη.

Η συμμετοχή στην εκδήλωση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο κατόπιν κράτησης μέσω της φόρμας και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Ομιλία του Νίκου Ανδριώτη (εκπαιδευτικός, PhD) με τίτλο «Άφιξη και εγκατάσταση των προσφύγων στην Αθήνα»

11 Μαΐου, 18:00-20:00 στο Innovathens

Είσοδος δωρεάν. Για να δηλώσετε συμμετοχή στην εκδήλωση: https://forms.gle/kLZVNGEe4Z9ymxMU6

Η συμμετοχή στην εκδήλωση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο κατόπιν κράτησης μέσω της φόρμας και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Νίκος Ανδριώτης (εκπαιδευτικός, PhD)  γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος του Πανεπιστημίου Paris I και διδάκτωρ του ΕΚΠΑ.

Η ομιλία θα αναφέρεται στην άφιξη των προσφύγων το φθινόπωρο του 1922 στον Πειραιά, στην πρόχειρη “τακτοποίησή” τους, στις ενέργειες των Αρχών, κράτους και δήμου, ιδιωτικών φορέων και ξένων ανθρωπιστικών οργανώσεων, για την ικανοποίηση των στοιχειωδών αναγκών τους (κατάλυμα, σίτιση, ιατροφαρμακευτική και ιατρική περίθαλψη). Θα γίνει επίσης αναφορά σε υγειονομικά μέτρα που λήφθηκαν (απολυμάνσεις, εμβολιασμοί), στην ιδιαίτερη μέριμνα για τα ορφανά ή ασυνόδευτα παιδιά και στην προσπάθεια αποσυμφόρησης του Πειραιά και της Αθήνας. Στη συνέχεια θα παρουσιαστεί η οριστικότερη στέγασή τους από κρατικούς φορείς και την Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων, οπότε θα λάβει και τη μορφή της γενικότερης αποκατάστασης. Θα γίνει μνεία των προβλημάτων που προέκυψαν, καθώς της διαφοροποίησης της προσφυγικής στέγης ανά περιοχή. Καθώς όμως η αστική αποκατάσταση θα καθυστερήσει αρκετά καλύπτοντας μικρό μέρος των προσφύγων κατά τη δεκαετία του 1920, θα γίνει σύντομη αναφορά στις μεταγενέστερες φάσεις της απόδοσης κατοικίας στους πρόσφυγες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο

Ομιλία της Τόνιας Καφετζάκη (εκπαιδευτικός, PhD) με τίτλο «Λογοτεχνικές εικόνες της άφιξης και εγκατάστασης προσφύγων του 1922 στην Αθήνα και τον Πειραιά»

30 Μαΐου, 18:00-20:00 στο Innovathens

Είσοδος δωρεάν. Για να δηλώσετε συμμετοχή στην εκδήλωση: https://forms.gle/XKfE656aSr8jbinH6 

Η συμμετοχή στην εκδήλωση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο κατόπιν κράτησης μέσω της φόρμας και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Τόνια Καφετζάκη (εκπαιδευτικός, PhD). Η Τόνια Καφετζάκη γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών, κάτοχος µεταπτυχιακού τίτλου ειδίκευσης στην Ιστορία της Τέχνης από το Πανεπιστήμιο Paris I-Sorbonne και διδάκτωρ του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.

 

Η ομιλία προτείνει ενδεικτικές “διαδρομές” στη μεσοπολεμική “προσφυγική” Αθήνα, όπως αυτή συντίθεται μέσα από λογοτεχνικές αναφορές. Συγκεντρώνει, δηλαδή, και παρουσιάζει λογοτεχνικά παραθέματα προκειμένου να αναδειχθούν εικόνες και αφηγήσεις της άφιξης και εγκατάστασης Μικρασιατών προσφύγων στην ελληνική πρωτεύουσα. Παρακολουθώντας τους πρόσφυγες της λογοτεχνίας κατά την αποβίβασή τους στο λιμάνι του Πειραιά, τις περιπλανήσεις τους σε χώρους της Αθήνας, τη διαμονή τους στους προσωρινούς καταυλισμούς, την εγκατάστασή τους στους προσφυγικούς συνοικισμούς, την παρουσία τους στους χώρους δουλειάς,  αντιμετωπίζουμε ταυτόχρονα και ζητήματα όπως το τραύμα της προσφυγιάς, οι δυσκολίες της προσαρμογής, η ανοικειότητα στον νέο χώρο-νέα πατρίδα και η επίμονη νοσταλγία της παλαιάς, οι σχέσεις με τους γηγενείς και το ελληνικό κράτος, ο αγώνας της επιβίωσης, η σταδιακή ανασύνταξη και προσαρμογή, η αποτίμηση των αλλαγών στην εικόνα της πόλης αλλά και πρακτικές της καθημερινότητας, που προκάλεσε η έλευσή τους. Μέσα από τις εικόνες αυτές αναδεικνύονται βασικά στοιχεία της προσφυγικής λογοτεχνικής εικόνας, όπως αυτή διαμορφώθηκε στο πλαίσιο κυρίως της πεζογραφίας του Μεσοπολέμου, ανάλογα ασφαλώς και με τις ιδιαίτερες ταυτότητες και προθέσεις των δημιουργών και τις διαφοροποιήσεις που προκαλεί στη συνέχεια το διαφορετικό ιστορικο-κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο ενσωματώνονται τα γεγονότα της Καταστροφής και της προσφυγιάς.

 

Πηγές εικόνων:

 

  1. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:LightBrigade.jpg
  2. https://www.loc.gov/item/2010650541/
  3. https://www.loc.gov/item/2010650546/